ทาร์ทันและเส้นยืน

ทางลัด: ความแตกต่างความคล้ายคลึงกันค่าสัมประสิทธิ์การเปรียบเทียบ Jaccardการอ้างอิง

ความแตกต่างระหว่าง ทาร์ทันและเส้นยืน

ทาร์ทัน vs. เส้นยืน

ตัวอย่างทาร์ทันสกอตสามลาย ทาร์ทัน หรือ ลายสกอต (Tartan) คือลายไขว้แถบแนวตั้งและแนวนอนหลายสี ทาร์ทันมาจากผ้าทอที่ในปัจจุบันมาจากวัสดุหลายชนิดที่มีความเกี่ยวข้องโดยเฉพาะกับสกอตแลนด์ คิลท์สกอตแลนด์ส่วนใหญ่จะเป็นลายทาร์ทัน หรือที่เรียกว่า “ลายสกอต” ในประเทศไทย หรือ “plaid” ในสหรัฐอเมริกา แต่ในสกอตแลนด์ “plaid” เป็นผ้าใช้พาดบนไหล่หรือผ้าห่ม ทาร์ทันทำด้วยแถบสลับสีด้วยด้ายที่ย้อมสีแล้วที่เป็นลายขวางฉากระหว่างเส้นพุ่งและเส้นยืน จนกระทั่งคริสต์ศตวรรษที่ 19 ลักษณะของลายทาร์ทันไฮห์แลนด์มากจะบ่งได้ว่ามาจากบริเวณใดแทนที่จะเป็นลายประจำตระกูลสกอต (Scottish Clan) ใดตระกูลหนึ่ง เพราะในสมัยนั้นการทอทาร์ทันทำกันในท้องถิ่นที่ทำให้มีสีและลายตามรสนิยมและสีธรรมชาติตามที่มีในท้องถิ่นที่ทอ ต่อมาในกลางคริสต์ศตวรรษที่ 19 ลายทาร์ทันก็วิวัฒนการมาเป็นเครื่องหมายประจำตระกูล ประจำสถาบัน หรือประจำกองทหาร เช่นในลายน้ำเงินเขียวเข้มของกองทหารไฮห์แลนด์แบล็คว็อช เป็นต้น. เส้นยืน หรือ ด้ายยืน (ในการทอผ้า) หมายถึง เส้นด้ายชุดหนึ่ง ที่เรียงอยู่ในแนวขวาง โดยจะมีเส้นพุ่งคอยขัดสลับให้กลายเป็นผืนผ้า ในการทอผ้า ช่างทอจะต้องเตรียมเส้นด้ายยืนเอาไว้ก่อนเสมอ โดยอาจมีความยาวหลายสิบเมตร การเตรียมด้ายยืนเป็นเรื่องที่ยุ่งยาก และใช้เวลามาก ด้ายเส้นยืนมีความสำคัญในการทอผ้าไม่น้อยไปกว่าด้ายเส้นพุ่ง เมื่อเตรียมแล้ว จะไม่สามารถเปลี่ยนเส้นด้ายยืน จนกว่าจะทอไปตลอดปืน เส้นยืนโดยทั่วไปจะมีขนาดเล็กกว่าเส้นพุ่ง มักจะใช้ด้ายที่มีคุณภาพสูง มีความทนทาน และเรียบ ไม่ขรุขระ การทอผ้าโดยทั่วไปจะใช้เส้นยืนสีเดียว หากเส้นยืนสีเข้ม ก็จะทำให้เนื้อผ้ามีสีเข้ม หากเส้นยืนมีสีอ่อน ก็จะทำให้ผ้ามีสีอ่อน แต่การทอผ้าบางชนิด เช่น ผ้าขาวม้า หรือ ผ้าอันปรม เส้นยืนจะมีหลายสี ตามความต้องการของช่างทอ กรณีที่ทอผ้ามุก ช่างทอจะต้องเตรียมเส้นยืนสองชุด ชุดหนึ่งเป็นเส้นยืนปกติ หรือเส้นยืนหลัก อีกชุดหนึ่งเป็นเส้นยืนพิเศษ (มีจำนวนน้อยกว่าเส้นยืนหลัก) ยกลอยเหนือเส้นยืนหลัก เพื่อสร้างลวดลายเสริมให้กับผืนผ้าในแนวตั้ง ส.

เส้นพุ่ง

เส้นพุ่ง หรือ ด้ายพุ่ง (ในการทอผ้า) หมายถึง เส้นด้ายที่ใช้สำหรับพุ่งไปมา สลับกับเส้นยืน เพื่อให้ขัดกันเป็นผืนผ้า ด้ายเส้นพุ่งนี้มักพันหรือม้วนอยู่ในหลอด บรรจุในกระสวย เพื่อความสะดวกในการสอด หรือพุ่งด้าย ด้ายเส้นพุ่งจะพุ่งไปมา ในแนวขนานกับหน้าผ้า นั่นคือ สลับซ้ายขวาของผู้ทอ โดยอาจพุ่งด้วยมือ (ในกรณีของกี่กระทบ หรือกี่พื้นบ้าน) หรือพุ่งด้วยการกระตุกเชือก (ในกรณีของกี่กระตุก) หรือด้วยการสอดตามปกติ โดยไม่ต้องออกแรงพุ่ง (ในกรณีที่ใช้กี่เอว) ก็ได้ เหตุที่ต้องพุ่งด้ายนั้น ก็เพราะต้องการความรวดเร็วอย่างหนึ่ง และเพื่อให้ผ่านพ้นหน้ากว้างของผ้าอีกอย่างหนึ่ง (หน้าผ้าโดยทั่วไปกว้างราว 1 หลา หรือ 1 เมตร) หากสอดด้วยแรงน้อยๆ กระสวยบรรจุด้ายพุ่งจะไม่ผ่านไปสุดขอบแต่ละด้าน ด้ายเส้นพุ่งมีความสำคัญในการทอผ้าเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะการทอผ้ามัดหมี่ ผ้าจก และลวดลายอื่นๆ เนื่องจากเส้นพุ่งจะเป็นตัวกำหนดลักษณะลวดลาย ความสวยงาม ความแน่น และความประณีตของเนื้อผ้า หากการจัดเส้นพุ่งไม่ถูกต้อง ลวดลายของผ้ามัดหมี่อาจจะไม่ปรากฏเลยก็ได้ ส่วนผ้าจก และผ้าขิด หรือผ้าลวดลายอื่นๆ จะต้องใช้เส้นด้ายพุ่งพิเศษเพิ่ม นอกเหนือจากด้ายพุ่งปกติ ในการทอผ้าบางลวดลาย อาจใช้ด้ายเส้นพุ่งมากกว่า 1 เส้น อาจใช้มากหลายๆ เส้น ตามจำนวนสีที่ต้องการ หรืออาจควบสองหรือสามเส้น ฟั่นเป็นเส้นเดียว เพื่อให้เกิดลวดลายสวยงามก็ได้ ช่างทอที่มีฝีมือจะสามารถเลือกสีสันและลักษณะของเส้นพุ่งให้เหมาะสมกับชนิดของผ้าที่ต้องการได้ ส.

ทาร์ทันและเส้นพุ่ง · เส้นพุ่งและเส้นยืน · ดูเพิ่มเติม »