ก็องดีดและดิสโทเปีย

ทางลัด: ความแตกต่างความคล้ายคลึงกันค่าสัมประสิทธิ์การเปรียบเทียบ Jaccardการอ้างอิง

ความแตกต่างระหว่าง ก็องดีดและดิสโทเปีย

ก็องดีด vs. ดิสโทเปีย

ก็องดีด (Candide) นวนิยายแนวปรัชญาของวอลแตร์ นักประพันธ์และนักปรัชญาชาวฝรั่งเศส เขาเริ่มเขียนปรัชญานิยาย (le conte philosophique) เรื่องนี้ในรูปแบบของร้อยแก้วในเชิงเสียดสีที่ใช้คำพูดที่มีความหมายขัดแย้งกันในปี ค.ศ. 1758 ซึ่งเขาอายุได้ 64 ปีแล้ว จึงอาจกล่าวได้ว่า ก็องดีดเป็นผลงานของบุคคลที่พร้อมด้วยวัยวุฒิและคุณวุฒิอย่างแท้จริง ก่อนหน้านี้วอลแตร์เคยเขียนบทกวี บทละคร บทความเชิงปรัชญา หนังสือประวัติศาสตร์ และเป็นราชบัณฑิต เขามีประสบการณ์ชีวิตที่โชกโชน เคยติดคุก เคยถูกเนรเทศ เคยมีชื่อเสียงเกียรติยศแล้วกลับตกต่ำในราชสำนักปารีส ราชสำนักเบอร์ลิน ประสบการณ์ชีวิตที่ผกผัน การเดินทาง การได้เห็น ได้อ่าน ได้ศึกษามามากทำให้วอลแตร์ไม่อาจมองโลกในแง่ดีได้ เขาจึงเขียนผลงานชิ้นนี้ออกมาเพื่อแสดงความคิดเห็นของเขาลงไป โดยอาศัยนิยายเป็นสื่อกลางในการนำเสนอ นิทานปรัชญาเรื่องนี้ตีพิมพ์ครั้งแรกในปี ค.ศ. 1759 และตีพิมพ์อีกครั้งในปี ค.ศ. 1961 ซึ่งวอลแตร์ได้เพิ่มชื่อที่สองให้ก็องดีด ว่า l’optimisme หรือลัทธิสุทรรศนิยม เพื่อเสียดสีบุคคลที่เชื่อตาม ไลบ์นิซ (Leibnitz) นักปราชญ์ชาวเยอรมันที่เชื่อว่า “ทุกสิ่งทุกอย่างที่พระเจ้าประทานมาเป็นไปด้วยดี”. ทเปีย (dystopia; มีชื่อเรียกอื่นๆ ได้แก่ cacotopiaCacotopia (from κακός kakos "bad") was the term used by Jeremy Bentham in his 19th century works, kakotopia และ anti-utopia) เป็นสังคมที่ไม่พึงประสงค์หรือน่าหวาดกลัว ปกครองด้วยระบบรวบอำนาจเบ็ดเสร็จ หรือมีภัยพิบัติทางธรรมชาติ ความหมายโดยพยัญชนะของ ดิสโทเปีย จึงหมายถึง "สถานที่เลวร้าย" ว่าตรงกันข้ามกับแนวคิดสังคมแบบยูโทเปีย คำว่า "ดิสโทเปีย" นี้ ปกติถือว่าเป็นสภาพการควบคุมทางสังคมที่โหดร้าย รุนแรง ว่ากันว่า ผู้ที่ใช้คำนี้เป็นครั้งแรกก็คือ จอห์น สจวร์ต มิลล์ เมื่อ ค.ศ. 1868 โดยใช้ศัพท์δυσ- หมายถึง สถานที่ซึ่งสิ่งต่างๆ ล้วนเลวทราม แทนที่จะเป็นสิ่งดีงามสุขสบายอย่างευ-ในยูโทเปีย อุปสรรค ดิส ในภาษากรีกนั้น หมายถึง ไม่ดี เลว หรือ อปกติ ขณะที่ โอว หมายถึง ไม่ (ยูโทเปีย (Utopia) หมายถึง ไม่มีที่ใด, และเป็นแผลงเป็น อิวโทเปีย (Eutopia) หมายถึง สถานที่แห่งความรื่นรมย์ เพราะอุปสรรค "อิว" นั้น หมายถึง ดี) ด้วยเหตุนี้ ดิสโทเปีย และ ยูโทเปีย ถึงไม่ได้มีความหมายตรงข้ามกันอย่างแท้จริง อย่างในกรณีของ "ดิสฟอเรีย" (dysphoria) และอิวฟอเรีย (euphoria) คำว่า "ดิสโทเปีย" เองนั้นเป็นคำประสมในภาษากรีก ดิส (dys) และ โทเปีย (topia) (จากคำว่า "โทปอส" หมายถึง สถานที่).